Biały Teatr Tańca Izadory Weiss – wszystkie odcienie uczuć

Biały Teatr Tańca, który stworzyła jesienią 2016 r. znakomita choreografka – Izadora Weiss – to międzynarodowy zespół tancerzy m.in. ze Słowacji, Korei Południowej, Włoch, Hiszpanii, Polski i Niemiec. Powstał jako kontynuacja działalności Bałtyckiego Teatru Tańca stworzonego i prowadzonego przez osiem lat przez tę wybitną polską choreografkę.

Spektakle wzbudzają zachwyt profesjonalnej krytyki i zostały uznane za jedno z najciekawszych zjawisk w świecie tańca ostatnich lat. – Problemy, które poruszamy, dotyczą nas wszystkich – mówi reżyserka – to miłość, nienawiść, cierpienie. Tańcem opowiadamy wielką literaturę.

Isadora Weiss jest autorką choreografii do 30 spektakli prezentowanych w kraju i za granicą. Była założycielką i dyrektorem artystycznym Bałtyckiego Teatru Tańca w Gdańsku, w którym zrealizowała 15 autorskich spektakli. Pierwszy koncert skrzypcowy Krzysztofa Pendereckiego okazał się przełomowym w jej karierze artystycznej. Jeden z największych współczesnych choreografów – Jiri Kylian – po jego obejrzeniu zaprosił choreografkę do Nederlands Dance Theater na staż. Z dorobku tego znakomitego artysty, którego uważa za swojego mistrza, Weiss czerpie wiele swoich wizji choreograficznych.

Osiągnięcia zespołu

Sen nocy letniej Szekspira w jej choreografii, do muzyki Gorana Bregovica, z kostiumami Gosi Baczyńskiej, uznano w 2013 r. w mediach brytyjskich za najlepszą premierę teatru tańca na świecie. Zespół współpracuje ze Stowarzyszeniem im. Ludwiga van Beethovena – prezes stowarzyszenia, Elżbieta Penderecka, stworzyła tancerzom możliwość współpracy z Europejskim Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego. Dzięki zaangażowaniu E. Pendereckiej zespół wystąpił w Petersburgu, w ramach Diaghilev International Festival of Arts, z trzema spektaklami: Fedrą, Śmierć i Dziewczyna oraz Tristan& Izolda. Bardzo udany był też występ w galerii Ermitaż, zorganizowany z okazji światowej wystawy obrazów Vermeera .

W londyńskim teatrze The Place zaprezentowano spektakl Fedra według Racine’a z muzyką Gustava Mahlera – uznany on został za największe wydarzenie miesiąca. Specjalnie do spektakli I. Weiss komponowali muzykę: brytyjski geniusz skrzypiec – Nigel Kennedy oraz pianista – Leszek Możdżer. Isadorę Weiss mogliśmy poznać również na scenie Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w balecie Darkness, zainspirowanym Jądrem ciemności J. Conrada –przejmującą opowieścią o samotności, władzy człowieka nad człowiekiem i przemocy mężczyzn wobec kobiet. A ostatnio w operze Manru, Ignacego Jana Paderewskiego, do której Weiss zrealizowała choreografię.

Wielkim wydarzeniem był także projekt Eros Thantos, inspirowany malarstwem Jacka Malczewskiego, do muzyki m.in. Karola Szymanowskiego i łotewskiego kompozytora Peterisa Vaskasa. W Warszawskiej Operze Kameralnej wyreżyserowała tryptyk Haendla Tre donne – tre destini z Olgą Pasiecznik w roli głównej. Realizacja została uznana przez „Rzeczpospolitą” za jedno z dwóch  najważniejszych wydarzeń w polskim teatrze muzycznym.

Eurydyka w Piekle i Fedra

Zespół przyjmowany jest entuzjastycznie zarówno przez publiczność, jak i krytyków na całym świecie. W listopadzie br. na scenie kameralnej Teatru Wielkiego – Opery Narodowej w Warszawie wziął udział w najnowszym spektaklu autorskim Izadory Weiss Eurydyce w Piekle oraz w Fedrze. Choreografia do Eurydyki w Piekle powstała na bazie kwartetów Karola Szymanowskiego w nagraniu kwartetu Meccore oraz Dymitra Szostakowicza, w nagraniu kwartetu Kronos, a także niezwykłej ballady skrzypcowej Eugene’a Ysaye’a, tancerza Białego Teatru Tańca, w brawurowym wykonaniu Weroniki Weiss. Libretto i scenografię również stworzyła Izadora Weiss.

Spektakl opowiada o zawłaszczaniu wrażliwych i delikatnych osób przez fanatyczne grupy podległe demagogom i kłamliwym ideologiom. Artystka nie precyzuje, jakie ideologie chce piętnować. Celowo unika konkretu, chcąc pokazać uniwersalny model przemocy, jaką grupa stosuje wobec opornych jednostek. Chcąc całkowicie je sobie podporządkować i odebrać im samodzielność w dokonywaniu osądów. Orfeusz, który usiłuje wyprowadzić ukochaną z tego ideologicznego piekła, jest jak w greckim micie: poetą i marzycielem – wierzy w miłość i w zwycięstwo dobra nad złem.

Dobór muzyki

Biały Teatr Tańca bazuje przede wszystkim na wspaniale dobranej muzyce. Choreografia Izadory Weiss jest ściśle związana z emocjami zawartymi w rytmie, melodii i barwie dźwięków. To w perfekcyjny sposób przekłada się na taniec, a muzyka jest jednym z bohaterów dramatu. Opowieść o konkretnych losach ludzkich jest dla Izadory Weiss szczególnie ważna. Sam abstrakcyjny ruch nie jest dla niej wystarczającym środkiem, dlatego do swoich spektakli wybiera dzieła wybitnych kompozytorów, bo uważa, że to w nich odnaleźć można humanistyczne przesłanie i wiarę w piękno człowieka.

Fedra według Racine’a to opowieść o tragicznej miłości macochy do młodego pasierba. Arcydzieło literatury francuskiej zostało przetworzone przez choreografkę za pomocą sztuki tańca. Jest to niezwykle  przejmujący spektakl o miłości niemożliwej, o kłamstwie i poczuciu winy. O bezradności wobec rodzących się w nas namiętności. O śmierci, która jest jedynym wyjściem z tej przeklętej pułapki. O nieubłaganej hierarchii w życiu i w sztuce oraz o przezwyciężaniu naszych słabości i lęków. Ważną rolę pełni tu również muzyka Gustawa Mahlera, w nagraniu Filharmonii Nowojorskiej pod dyrekcją Leonarda Bernsteina, spajająca dramaturgię postaci.

– Niezależnie od tego, że piękno przestało być interesujące w mediach, nie będąc wystarczająco szokującym i łatwym do wyśmiania, ja zamierzam zawsze bronić go na scenie – te słowa Isadory Weiss w bardzo sugestywny sposób podsumowują jej unikatową twórczość baletową, a spektakle na długo zostają pamięci zauroczonych jej wizją widzów.

 _________________

Tekst: Anna Arwaniti
Fot. Marcin Łabuz

Udostępnij