Zaćma to zmętnienie normalnie przezroczystej soczewki oka. Soczewka znajduje się wewnątrz oka za tęczówką, kolorową częścią oka. Składa się ona głównie z wody i białek i wody, zmiany w których powodują jej zmętnienie. Zwykłą funkcją soczewki jest umożliwienie widzenia obiektów, co się odbywa przez załamywanie promieni światła i przepuszczanie go na siatkówkę, która przesyła obraz przez nerw wzrokowy do mózgu. Jeśli jednak soczewka jest zmętniała przez zaćmę, światło jest rozpraszane, przez co soczewka nie może już prawidłowo pełnić swoje funkcje.
Wzrok się pogarsza, widzenie staje zniekształconym lub niewyraźnym – dla osób z zaćmą widzenie przez zmętniałe soczewki przypomina patrzenie przez mroźne lub zaparowane okno. Zmętnienie widzenia spowodowane zaćmą może utrudniać czytanie, prowadzenie samochodu lub nawet dostrzeganie wyrazu twarzy ludzi naokół. Tych objawów nie należy lekceważyć, ponieważ w zaawansowanych przypadkach utrata funkcji soczewki może doprowadzić do ślepoty.
Objawy zaćmy to zamazany lub przyćmiony obraz, rosnące trudności z widzeniem w nocy, wrażliwość na światło i odblaski, widzenie „halo” wokół świateł, blaknięcie lub żółknięcie kolorów, podwójne widzenie w jednym oku. Na początku zmętnienie widzenia spowodowane zaćmą może wpływać tylko na niewielką część soczewki oka, więc można nawet nie zdawać sobie sprawy z jakiejkolwiek utraty wzroku. Pogorszenie ostrości wzroku odbywa się stopniowo, i nie ustępuje nawet pomimo częstych zmian okularów lub soczewek kontaktowych. W miarę pogorszenia ostrości wzroku, zaćma zaciemnia większą część soczewki i zniekształca światło przechodzące przez soczewkę. Może to prowadzić do bardziej zauważalnych objawów – niekiedy jakość życia chorego pogarsza się tak, że zmusza go niezwłocznie zgłosić się do usunięcia zaćmy.
Większość przypadków zaćmy ma związek z wiekiem. Soczewka osoby w wieku młodym jest czysta i niezamętniona. Około 40. roku życia zaczynają się zmiany białek w soczewce oka, które powoli się rozkładają i zlepiają. Skutkuje to zmętnionym obszarem na soczewce, który jest początkiem zaćmy. Z biegiem czasu obszar zachmurzenia staje sie coraz wiekszy. Inne czynniki zwiększające ryzyko zaćmy to wady wrodzone gałki ocznej , tzw. choroby cywilizacyjne -cukrzyca, otyłość, nadciśnienie tętnicze, nadmierna ekspozycja na światło słoneczne, wcześniejsze uszkodzenie lub przewlekłe zapalenie oka,długotrwałe stosowanie sterydów
Jedynym skutecznym sposobem terapii jest usunięcie zaćmy. Używanie jaśniejszych świateł w domu lub w pracy, okulary z powłoką przeciwodblaskową, częsta zmiana soczewek kontaktowych mogą przynieść chwilową ulgę, ale nie spowalniają przebiegu choroby która nasila się z wiekiem. Tylko usunięcie zaćmy zapewnia leczenie choroby. Jest to zabieg prowadzony w ramach operacji jednego dnia. Podczas operacji lekarz usuwa zmętniałą soczewkę i zastępuje ją nową, sztuczną soczewką wewnątrzgałkową ( ang. intraocular lens – IOL). Po chirurgicznym nacięciu skalpelem, przeprowadzana jest procedura zwana fakoemulsyfikacją, czyli użycie ultradźwięków do rozbicia naturalnej zmętniałej soczewki oka, a następnie odessanie jej fragmentów za pomocą sprzętu okulistycznego (fakoemulsyfikatora). Przez pozostałą torebkę wewnętrzną wprowadza się nową soczewkę wewnątrzgałkową. Zabieg usunięcia zaćmy, czyli wymiana soczewki wewnątrzgałkowej, jest bardzo bezpiecznym, i 10 z 10 pacjentów po zabiegu zgłaszają zarówno poprawę jakości wzroku, jak i poprawę jakości życia.
Źródła naukowe:
Age-Related Eye Disease Study 2 Research Group, Huynh N, Nicholson BP, et al. Visual acuity after cataract surgery in patients with age-related macular degeneration: age-related eye disease study 2 report number 5. Ophthalmology 2014; 121:1229.
Asbell PA, Dualan I, Mindel J, et al. Age-related cataract. Lancet 2005; 365:599.
Kuszak JR, Deutsch TA, Brown HG. Anatomy of aged and senile cataractous lens. In: Principles and Practice of Ophthalmology, Albert DM, Jakobiec FA (Eds), WB Saunders Company, Philadelphia 1994. p.564.
Lee CM, Afshari NA. The global state of cataract blindness. Curr Opin Ophthalmol 2017; 28:98.
Dodaj komentarz