Najstarsze cmentarze w Polsce

Odwiedzanie bliskich na cmentarzach bierze się z wewnętrznej potrzeby, tęsknoty za bliskimi, a trochę także tradycji, wpisanej w naszą codzienność od stuleci. Niestety – czas nie pozwala robić tego tak często, jak chcemy. Staramy się chociaż raz do roku na Święto Zmarłych odwiedzić groby bliskich. Rzadko kiedy bywamy na obcych cmentarzach, szczególnie tych starych, których architektura skłania do zadumy oraz zachwytu i gdzie można mieć wrażenie, że zatrzymał się czas. Taka atmosfera panuje na najstarszych polskich cmentarzach, warto więc pomyśleć o odwiedzeniu ich, gdy będziemy w pobliżu.

Cmentarz Rzymskokatolicki w Płocku

Stary cmentarz w Płocku nazywany bywa również Płockimi Powązkami. Jego początki sięgają roku 1780. Początkowo mieszkańcom niezbyt podobał się pomysł zakładania cmentarza z daleka od kościoła, ale z biegiem czasu stał się on miejscem pochówku ważnych dla społeczności osób, a w miarę powiększania cmentarza pojawiało się coraz więcej grobowców rodzinnych i pojedynczych pomników. W XIX wieku na cmentarzu powstała drewniana kaplica, ufundowana przez Antoniego Zdziennickiego – kanonika katedry Płockiej. W okresie międzywojennym została rozebrana. Nekropolia funkcjonowała do zakończenia II Wojny Światowej. Przedstawia dużą wartość historyczną i artystyczną, znajduje się tu między innymi zbiorowy grób uczestników Powstania Styczniowego 1863 roku.

Cmentarz w Ostrowie Wielkopolskim

Założony o 2 lata później niż nekropolia w Płocku, stary cmentarz w Ostrowie Wielkopolskim (1782) jest najstarszym czynnym cmentarzem rzymskokatolickim w Polsce. Jako jeden z pierwszych w kraju powstał z dala od kościoła, co nie spotkało się z aprobatą okolicznych mieszkańców. Kilkakrotnie groziło mu zamknięcie (1820, 1962). W cmentarnej architekturze możemy zobaczyć nagrobki w stylu neoromantycznym, secesyjnym, klasycznym. Spoczywa tu wiele wybitnych osobistości, zasłużonych dla społeczności, jak i uczestnicy powstań 1831, 1848, 1863.

Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Cmentarz Powązkowski to najstarszy warszawski cmentarz, założony w roku 1792. Obecnie liczy 43 ha, ale początkowo jego powierzchnia liczyła 2,6 ha. Został zaprojektowany przez nadwornego architekta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Choć nie jest najstarszym cmentarzem w Polsce, ma dla Polaków wielkie znaczenie, jest bowiem miejscem pochówku wielu wybitnych osobistości, zasłużonych dla kraju. Znajduje się tutaj Aleja Zasłużonych, na której pochowano wiele wybitnych i ważnych osób. Na cmentarzu pochowanych jest około miliona ludzi. Spośród tych znanych i wybitnych wymienić można między innymi: Agnieszkę Osiecką, Bolesława Prusa, Władysława Reymonta, Hankę Bielicką, Irenę Kwiatkowską, Czesława Niemena, Krzysztofa Kieślowskiego, Irenę Sendlerową i wielu, wielu innych. Nekropolia zasługuje na uwagę również ze względu na piękne nagrobki, nierzadko projektowane i wykonywane przez wielkich artystów.

Cmentarz Powązkowski w Warszawie

Cmentarz Rakowicki w Krakowie

Stary Cmentarz Rakowicki swą nazwę zawdzięcza drodze (dziś ul. Rakowicka) biegnącej do dawnej wsi Rakowice. Wytyczanie cmentarza rozpoczęto w 1801, ale pierwsze pogrzeby zaczęły odbywać się w styczniu 1803 roku. Początkowo zajmował teren 5,6 ha, a w tej chwili jest to około 42 ha. Nekropolia przedstawia dużą wartość historyczno-artystyczną – wiele z pięknych, stylowych nagrobków na starej części cmentarza zostało zaprojektowanych i wykonanych przez znanych architektów i rzeźbiarzy. Cmentarz leży w pobliżu Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Sandomierza do Tyńca. Cmentarz Rakowicki jest miejscem pochówku zarówno zwykłych, jak i zasłużonych obywateli miasta i okolic. Pośród wybitnych osób pochowanych na terenie nekropolii warto wymienić Jana Matejkę, Helenę Modrzejewską, Wisławę Szymborską, rodziny Kossaków, Estreicherów, Ingardenów. Na cmentarzu spoczywają uczestnicy powstań i polegli w czasie trwania działań wojennych.

Cmentarze w Lublinie przy ul Lipowej

Przy ulicy Lipowej w Lublinie znajduje się najstarszy zespół cmentarzy we wschodniej Polsce, którego początki datowane są na 1794 rok. W skład zespołu nekropolii wchodzą: cmentarz rzymskokatolicki, cmentarz ewangelicko-augsburski, cmentarz prawosławny oraz cmentarz wojskowo-komunalny. Warto odwiedzić go choćby ze względu na jego wielowyznaniowy i wielonarodowy charakter. Znajdują się tu również nagrobki będące prawdziwymi dziełami sztuki rzeźbiarskiej. Na cmentarzu spoczywa wiele osób zasłużonych dla społeczności, a także żołnierzy armii austro-węgierskiej  z czasów I Wojny Światowej.

H.T.