11 listopada 2018 r. w Warszawie w Bazylice Św. Krzyża na Krakowskim Przedmieściu – w miejscu gdzie spoczywa serce Fryderyka Chopina – odbędzie się światowa premiera Quem Queritis. W Święto Niepodległości Polska Opera Królewska zaprezentuje Operę Ubogą czyli pisane i muzyczne dzieła renesansu w nowoczesnej odsłonie.
Opera Uboga Quem Queritis składa się z polskich utworów poetyckich, biblijnych i muzycznych pochodzących z XVI i XVII w. Zostaną one zaprezentowane w nowoczesnej aranżacji. Podczas spektaklu będzie można usłyszeć renesansowe dzieła kompozytorów m in.: Mikołaja Gomółki, Wacława z Szamotuł, Władysława z Gielniowa, Cypriana Bazylik, Krzysztofa Klabona, Sebastiana Klonowica, a także utwory anonimowe. W przedstawieniu znalazły się także znane pieśni Mędrcy świata monarchowie, Krzyżu święty nade wszystko i Chrystus zmartwychwstany jest. Nowoczesne aranżacje: ostre dysonanse, cytaty ze współczesnych kompozycji, huk deski i bębnów, okrzyki tłumu mają mocno oddziaływać na wyobraźnię słuchaczy.
Wydarzenie artystyczne jest efektem współpracy Ryszarda Peryta, który jest autorem scenariusza i Jacka Urbaniaka, który przygotował opracowanie muzyczne. Dyrektor Polskiej Opery Królewskiej Ryszard Peryt dokonał wyboru polskich utworów poetyckich, pochodzących z XVI i XVII w. oraz fragmentów biblijnych w XVI-wiecznym tłumaczeniu Jakuba Wujka.
– Moje libretto składa się ze „strzępów różnych tekstów razem pozszywanych”. Tak powstało coś, czego światowa premiera odbędzie się 11 listopada br. w Warszawie – mówi Ryszard Peryt, dyrektor Polskiej Opery Królewskiej, reżyser, scenarzysta, scenograf Quem Queritis, biorący udział w wydarzeniu jako lektor. – Przedstawienie nawiązuje do genezy teatru w Polsce – dodaje.
Dopasowaniem polskiej muzyki Renesansu do polskich tekstów z tego okresu zajął się Jacek Urbaniak. Dostrzegł muzyczność renesansowych tekstów i ich niesamowitą zgodność z rytmem i zwrotkową budową polskich renesansowych pieśni. Dodał do spektaklu także krótkie fragmenty współczesnych brzmień.
– Moim zadaniem było przypomnienie sobie renesansowych pieśni i dopasowanie ich do przygotowanego tekstu Ryszarda Peryta – mówi Jacek Urbaniak, odpowiedzialny za opracowanie muzyczne Quem Queritis. – Sięgnąłem po podstawowy polski repertuar z okresu renesansu i dopasowałem teksty ze scenopisu do istniejących kompozycji… Są w nim również krótkie fragmenty współczesnych brzmień, potęgujących dramat, poprzez użycie ostrych dysonansów, niewyobrażalnych w dawnych wiekach. Używam więc czasem narzędzi typowych dla teatru dźwiękowego działających silniej na wyobraźnię słuchacza – dodaje.
Od słów Quem Queritis, na poły mówionych, a na poły śpiewanych, zgodnie z prastarym obyczajem, wywodzącym się jeszcze ze starożytności, zaczął się teatr chrześcijański. Był początkowo ściśle obrzędowy. Zjawiał się oczom wiernych raz do roku, w poranek wielkanocny, przemawiał wyłącznie po łacinie i tylko słowami Ewangelii, bez żadnej obcej domieszki. Stanowił część liturgii i stąd w pierwszej fazie swego rozwoju zwany jest przez badaczy teatrem liturgicznym – można przeczytać w pierwszym akapicie książki „Krótka historia teatru polskiego” Zbigniewa Raszewskiego.
– Przez pięćdziesiąt lat nosiłem w sercu i w umyśle pragnienie zrealizowania przedstawienia opartego na ewangelicznym dialogu Kogo szukacie? Jezusa Nazareńskiego. Do tego pragnienia w ciągu lat dołączyła konkluzja moich poszukiwań na szeroko pojętym terytorium opery, które sformułowałem pojęciem Opera Uboga – mówi Ryszard Peryt.
– Czegoś takiego jeszcze nie robiliśmy – mówi Marta Boberska, odtwórczyni Marii Magdaleny w spektaklu. – Muzyka renesansowa jest bardzo piękna, a jednak niesłusznie pomijana w Polsce – dodaje.
– Tę moją pierwszą… i ostatnią zarazem operę nowożytną… polską operę starożytną… nie bez wzruszenia i lęku, ale z nadzieją i radością mam honor i odwagę przedstawić – zapowiada Ryszard Peryt, dyrektor POK.
Quem Queritis będzie kolejną okazją do posłuchania na żywo brzmienia nowo powstałego zespołu instrumentów dawnych Capella Regia Polona. – Zespół został powołany do życia z chęci odwołania się do tradycji teatru operowego – mówi Krzysztof Garstka, który wystąpi w roli dyrygenta Quem Queritis. W spektaklu weźmie także udział Chór Polskiej Opery Królewskiej, którego przygotowaniem zajęła się Lilianna Krych.
Opera Quem Queritis wpisuje się w cykl wydarzeń programu pt. Polska Opera Królewska w Drodze. Jest to jedno z priorytetowych zadań, jakie stawia przed sobą Polska Opera Królewska. Głównym celem tego programu jest upowszechnianie kultury wysokiej nie tylko w Warszawie, gdzie Opera ma swoją siedzibę, ale również w innych miastach w całej Polsce. Wybitne dzieła dawnych i współczesnych twórców, w doskonałym wykonaniu artystów Polskiej Opery Królewskiej, są prezentowane nie tylko w Warszawie ale także w różnych zakątkach naszego kraju.
17 listopada 2018 r. Polska Opera Królewska odwiedzi Pałac w Nakle Śląskiem, gdzie odbędzie się koncert kameralny. Polska Opera Królewska zaprezentuje na nim utwory Szymanowskiego. Natomiast 18 listopada 2018 r. Polska Opera Królewska odwiedzi Wilno.
_________________
Tekst i zdjęcia: Ewa Ploplis
Dodaj komentarz