Siły powietrzne odgrywają jedną z ważniejszych ról w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. W ich skład wchodzą Wojska Lotnicze, Wojska Obrony Przeciwlotniczej oraz Wojska Radiotechniczne. Jakim sprzętem dysponują? Jakie jest ich znaczenie z punktu widzenia polskiej obronności oraz wypełniania obowiązków wynikających z członkostwa w Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego?
Korzeni Sił Powietrznych RP należy upatrywać w lotnictwie Błękitnej Armii, sformowanej we Francji przez generała Józefa Hallera podczas I wojny światowej. To właśnie wtedy powstały pierwsze eskadry, które następnie trafiły na ziemie polskie.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r. przystąpiono do budowy armii, a co za tym idzie, także lotnictwa wojskowego. Początkowo opierało się ono na maszynach zdobytych podczas działań wojennych oraz przekazanych przez armie sojusznicze. Były to konstrukcje brytyjskie, francuskie, włoskie, niemieckie oraz austro-węgierskie, zarówno myśliwce, jak i bombowce.
Z czasem polscy inżynierowie rozpoczęli pracę nad rodzimymi konstrukcjami. Wówczas powstały takie maszyny, jak PZL P.7a, PZL P.11a, PZL.23 Karaś oraz PZL.37 Łoś. Łącznie do 1939 r. udało się sformować 6 pułków lotnictwa wojskowego. W chwili wybuchu II wojny światowej polskie lotnictwo dysponowało 745 maszynami, z czego jedynie 400 znajdowało się w oddziałach bojowych, pozostałe znajdowały się w rezerwie. Niestety zdecydowana większość polskich samolotów odbiegała stopniem zaawansowania konstrukcji oraz możliwościami bojowymi od wyposażenia Luftwaffe.
Po zakończeniu II wojny światowej i powstaniu ludowego Wojska Polskiego podjęto decyzję o odbudowie lotnictwa. Były to głównie maszyny konstrukcji radzieckiej, aczkolwiek z czasem do służby trafiły również samoloty rodzimej produkcji. Wiele z nich było jednak dalekich od tego, czym dysponowały armie państw zachodnich.
Sytuacja zaczęła się zmieniać po 1989 r., kiedy to Polska uwolniła się od strefy wpływów Związku Radzieckiego. Wraz ze zmianą sytuacji politycznej pojawiła się konieczność modyfikacji armii, która mogłaby stanowić wsparcie w strukturach NATO, w którym członkostwo było przedmiotem starań polityków. Prawdziwym skokiem technologicznym dla polskiego lotnictwa był zakup amerykańskich myśliwców wielozadaniowych F-16. Kontrakt pomiędzy rządami Polski i Stanów Zjednoczonych został podpisany 18 kwietnia 2003 r.
Obecnie polskie siły powietrzne dysponują maszynami, które w większości odpowiadają standardom państw NATO. Oprócz nich w hangarach wciąż jednak można znaleźć samoloty, które pamiętają czasy zimnej wojny.
Na współczesnym polu walki duże znaczenie mają samoloty myśliwskie i wielozadaniowe. Służą one głównie do rozpoznawania i niszczenia celów nieprzyjaciela, a także walk powietrznych.
F-16 to myśliwiec wielozadaniowy stworzony przez amerykański koncern General Dynamics, a obecnie produkowany przez firmę Lockheed Martin. Jego korzenie sięgają lat 60. XX w., kiedy to podjęto decyzję o stworzeniu nowego lekkiego myśliwca dla amerykańskiej armii. Maszyna ta jest wciąż rozwijana, przez co jej możliwości na polu walki są naprawdę duże. W polskich siłach powietrznych służy 36 jednomiejscowych F-16C oraz 12 dwumiejscowych F-16D. Przewidywany okres ich eksploatacji wynosi 8000 godzin, co odpowiada 40-letniemu wykorzystywaniu.
MiG-29 to myśliwiec konstrukcji radzieckiej. Jego historia sięga lat 70. XX w. W barwach polskich Sił Powietrznych można je zobaczyć od 1989 r. Na przestrzeni lat maszyny te były modernizowane w celu dostosowania ich do wymogów NATO. Pod względem zaawansowania technologicznego MiG-29 zdecydowanie przegrywa z F-16, jednak piloci dalej go cenią za właściwości aerodynamiczne oraz łatwość pilotażu.
Su-22 to kolejny samolot pochodzący ze Związku Radzieckiego. W latach 70. XX w. był on uznawany za niezwykle nowoczesny, co czyniło go atrakcyjnym dla państw Układu Warszawskiego. Obecnie znajdujące się na wyposażeniu polskiej armii maszyny uchodzą za przestarzałe, a ich zdolność bojowa stoi pod znakiem zapytania. Co prawda, część z nich przeznaczono do modernizacji z myślą o dalszej eksploatacji, jednak w dłuższej perspektywie przewiduje się wycofanie Su-22 i zastąpienie ich bezzałogowymi dronami.
Współczesna armia nie może obyć się bez samolotów transportowych. Dzięki nim możliwe jest sprawne przerzucenie żołnierzy oraz sprzętu z jednego miejsca w drugie. Ponadto mogą one służyć jako maszyny ratownicze.
Amerykański Lockheed C-130 Hercules to jedna z najpopularniejszych maszyn transportowych na świecie. Historia tego samolotu sięga lat 50. XX w. Za jego napęd odpowiadają 4 silniki turbośmigłowe o mocy 4 300 KM każdy. Załoga samolotu liczy od 4 do 6 osób. Może on zabrać na pokład 92 pasażerów lub 64 spadochroniarzy, 74 rannych na noszach i 2 osoby z personelu medycznego. Łączna ładowność to 20 t. W polskim wojsku Herculesy służą od 2009 r., kiedy to zostały nam przekazane przez Stany Zjednoczone. Przewiduje się, że będą one wykorzystywane w polskiej armii przez 20 lat.
CASA C-295 to transportowiec konstrukcji hiszpańskiej. Umożliwia on przewóz od 69 do 78 żołnierzy albo 27 rannych i 4 sanitariuszy. Łącznie w przestrzeni ładunkowej może znajdować się 9 250 kg. Polska była pierwszym państwem na świecie, do którego wyeksportowano hiszpańską maszynę. Obecnie na wyposażeniu Sił Powietrznych znajduje się 16 tego typu samolotów.
Śmigłowce w polskiej armii pełnią głównie funkcję transportową oraz ratowniczą. Są one także wykorzystywane do przewozu najważniejszych osób w państwie.
PZL W-3 Sokół to dzieło polskich inżynierów, nad którym prace zakończyły się w latach 80. XX w. Śmigłowiec ten cechuje zasięg na poziomie 734 km. To sprawdzona konstrukcja, która trafiła do wielu państw świata, a jej wartość została sprawdzona podczas różnego rodzaju misji.
Mi-17 to kolejna radziecka konstrukcja, którą wykorzystuje polskie wojsko. Jest to maszyna średniej wielkości o masie 7 t. Duże znaczenie mają możliwości transportowe śmigłowca. Może on zabrać na pokład 24 osoby wraz z pełnym ekwipunkiem. Przewiduje się, że maszyny te pozostaną w służbie do 2022 r.
Siły powietrzne dysponują również innego rodzaju sprzętem, niezbędnym na współczesnym polu walki. Na szczególną uwagę zasługuje samobieżny przeciwlotniczy zestaw rakietowy Poprad. Wystrzeliwane z niego pociski mają zasięg 5500 m. Oprócz tego siły powietrzne mają na wyposażeniu m.in. systemy konstrukcji radzieckiej oraz różnego rodzaju radary.
Siły powietrzne odgrywają znaczącą rolę w ramach obecności Polski w NATO. Sojusz co jakiś czas organizuje misje, których celem jest dbanie o bezpieczeństwo państw członkowskich. Chodzi zwłaszcza o takie kraje, jak Litwa, Łotwa i Estonia. Armie tych państw nie dysponują zbyt mocno rozwiniętym lotnictwem, a ich przestrzeń powietrzna nierzadko jest naruszana przez rosyjskich pilotów, którzy wykonują loty zwiadowcze. Z tego względu wojska państw NATO regularnie odbywają patrole, aby zapewnić mieszkańcom bezpieczeństwo.
Siły Powietrzne RP zostały silnie zmodernizowane po 1989 r. W najbliższych latach czeka je kolejny skok technologiczny, który będzie miał miejsce za sprawą zakupu myśliwców piątej generacji F-35. To najnowocześniejszy tego typu samolot na świecie, który z całą pewnością będzie stanowił poważne wzmocnienie bezpieczeństwa Rzeczypospolitej. Mając jednak na uwadze fakt, że na wyposażeniu polskich sił powietrznych wciąż pozostaje sprzęt konstrukcji radzieckiej, który pamięta czasy zimnej wojny, należy liczyć się z koniecznością jego wymiany. Będzie to wymagało poważnych nakładów związanych z obronnością.
Robert Adamski
Dodaj komentarz