Produkcja wina kojarzy się z ciepłymi krajami śródziemnomorskimi, takimi jak Francja, Włochy czy Hiszpania. Nie wszyscy zdają sobie jednak sprawę, że Polska również posiada wielowiekowe tradycje winiarskie, a stolicą polskiego wina jest województwo lubuskie. Dlatego warto dowiedzieć się więcej o historycznej i obecnej produkcji wina w naszym kraju.
Winorośle na obecnych terenach województwa lubuskiego uprawiano już w XIII wieku, a powierzchnia ich upraw powiększała się w kolejnych wiekach. Przekazy historyczne mówią, że szczególnie sprzyjający uprawie winogron i produkcji wina w tym regionie był XV wiek. Złożyły się na to łagodne zimy i wsparcie dla tej działalności udzielone przez panujących na tym obszarze władców.
Istnieją dokładne dane pochodzące z XVIII wieku mówiące, że w Zielonej Górze było 48 mistrzów winogrodników, a wokół miasta znajdowały się 2200 winnice o łącznej powierzchni 700 ha. XIX wiek to z kolei powolny, ale systematyczny upadek branży na tych terenach, związany z ich gwałtownym uprzemysłowieniem i budową nowych fabryk i linii kolejowych, a także ze wzrostem popularności i dostępności innych napojów alkoholowych, takich jak piwo, wódka, koniaki i likiery.
Po II wojnie światowej produkcja odbywała się w Państwowej Lubuskiej Wytwórni Win, która była państwowym zakładem utworzonym na znacjonalizowanym majątku przedwojennych producentów. Zakład ten ogłosił upadłość w 1999 roku, kończąc w ten sposób przemysłową produkcję wina w Zielonej Górze.
Jednak tradycje winiarskie nie zostały w województwie lubuskim zupełnie zapomniane. Od początków XXI wieku rośnie liczba małych, często rodzinnych winnic. Są one zakładane zarówno przez pasjonatów chcących podtrzymać tradycję winiarską w tym regionie, jak i osoby, które postanowiły zainwestować w tę branżę swoje pieniądze, ponieważ zauważyły niszę rynkową po upadku państwowych zakładów.
Znakiem odradzania się zainteresowania winem jest nie tylko otwieranie się nowych winnic, lecz także pojawienie się turystyki winiarskiej. W województwie lubuskim przybywa miejsc związanych z winem ukierunkowanych na turystów. Warto wymienić choćby kilka z nich.
Lubuskie Centrum Winiarstwa
Otwarte w 2015 roku Lubuskie Centrum Winiarstwa ma za zadanie nie tylko przypominać o tradycjach winiarskich Ziemi Lubuskiej, lecz także promować współczesną produkcję wina. Dlatego na miejscu turyści mogą poznać historię winiarstwa w tym rejonie i zwiedzić poświęconą mu wystawę, a także dowiedzieć się, które winnice i inne miejsca związane z winem w województwie lubuskim warto odwiedzić. Z tego względu to bardzo dobre miejsce na rozpoczęcie podróży szlakiem wina.
Wartą zobaczenia atrakcją jest Pałac Mierzęcin – odrestaurowany kompleks pałacowy służący obecnie jako hotel i ośrodek SPA. Jest to również obowiązkowy punkt na mapie wszystkich turystów zainteresowanych produkcją wina. Obok pałacu znajduje się bowiem jedna z największych winnic w Polsce. Położona jest w bardzo malowniczym miejscu – na zboczu wzgórza, obok jeziora. Istnieje możliwość nie tylko zwiedzenia winnicy i degustacji produkowanego tutaj wina, lecz także poznania od środka procesu jego produkcji. Cała wycieczka odbywa się z pracującym w winnicy przewodnikiem, który dzieli się ze zwiedzającymi swoją wiedzą.
Winnica rodziny Krojcig
Inną winnicą wartą odwiedzenia jest winnica rodziny Krojcig. Znajduje się ona obok dworku zbudowanego w stylu XIX-wiecznego klasycyzmu, który tak samo jak pałac Mierzęcin pełni funkcję hotelu. Obok, na stromym zboczu, znajduje się winnica, w której uprawia się kilka szlachetnych odmian winorośli. Z ich owoców wytwarza się aż 9 różnych win. Organizowane są tu degustacje połączone ze zwiedzaniem winnicy i prelekcją na temat wina.
Co roku we wrześniu w Zielonej Górze odbywa się Winobranie, czyli trwający około tygodnia cykl imprez związanych z winem i winiarskimi tradycjami miasta. W tym czasie w mieście odbywa się wiele koncertów, imprez kulturalnych i sportowych. Organizowany jest także Jarmark Winobraniowy, podczas którego kilkuset kupców, artystów i rzemieślników prezentuje swoje wyroby. Zwieńczeniem Winobrania jest barwny korowód przechodzący ulicami Zielonej Góry, podczas którego Bachus przekazuje prezydentowi klucze do miasta.
Otwieranie nowych winnic w województwie lubuskim i rosnąca popularność turystyki winiarskiej są częścią szerszego zjawiska widocznego w całej Polsce. Jest nim pojawienie się mody na polskie wina. Przez lata wina produkowane w Polsce praktycznie nie istniały w świadomości społecznej. Jednak w ostatnich latach mocno się to zmieniło. Ważnym czynnikiem wpływającym na rosnącą popularność wina było zdobywanie doświadczenia przez rodzimych winiarzy i idąca za tym jakość produkowanych przez nich wyrobów.
Jednocześnie zmieniają się zwyczaje dotyczące konsumpcji alkoholu – od lat spada spożycie wódki, która zastępowana jest słabszymi trunkami. Na początku najwięcej zyskiwali na tym trendzie producenci piwa, ale teraz coraz wyraźniej widać procentowy wzrost spożycia wina, również od polskich producentów. Wszystko wskazuje na to, że tendencja ta będzie się utrzymywała w kolejnych latach, co oznacza jeszcze więcej dobrych wiadomości dla smakoszy wina.
Zastanawiam się dlaczego autor artykułu nie użył ani razu przymiotnika „niemieckie”, gdy pisał o ubiegłych stuleciach? To niemieccy winogrodnicy robili wina w tamtych czasach. Trzymajmy się faktów.