Piernikowe choinki, ludziki, domki czy gwiazdki, ozdobione kolorowym lukrem, i unoszący się zapach przypraw korzennych to nieodłączny symbol świąt Bożego Narodzenia. Pieczenie i dekorowanie pierniczków to czas wspólnego przygotowywania rodzinnych świąt, w którym bardzo chętnie uczestniczą dzieci. Zapach choinki i korzennych przypraw sprawia, że świąteczny nastrój udziela się wszystkim domownikom
Piernik ma bardzo długą i ciekawą historię. Najstarszy przepis pochodzi z Grecji, z około 2400 roku p.n.e. W starożytnym Egipcie znaleziono w grobowcach faraonów miodowe ciasteczka z imbirem i innymi przyprawami. Pierniki nazywane były wtedy miodownikami, a opisywały miodowe ciasto z pieprzem. Pojawiły się też w antycznym Rzymie. Dopiero w średniowieczu ormiański mnich Grzegorz z Nikopolis uczył wyrobu piekarzy we Francji, a mistrzami byli benedyktyni, którzy uważali, że dzięki przyprawom korzennym wypieki te służą zdrowiu, więc sprzedawano je w aptekach. W dawnych czasach był to towar luksusowy − przyprawy korzenne, takie jak cynamon, imbir czy goździki, były bardzo drogie, a receptur pieczołowicie strzeżono. Proces przygotowania ciasta mógł trwać nawet kilka lat.
Powstanie zdobionych piernikowych ludzików przypisuje się królowej Anglii, Elżbiecie, która w XVI wieku przekazywała je ludziom zamożnym i dygnitarzom. Wysyłano je na dwory królewskie, na koronacje, do domów magnatów. Stanowiły też prezenty dla koronowanych głów, np. caryca Katarzyna otrzymała piernik o wartości 300 talarów. Z kolei chatki z piernika powstały w Niemczech i stały się popularne po pojawieniu się baśni braci Grimm „Jaś i Małgosia”.
Najstarsza znana wzmianka o wypiekaniu pierników w Europie pochodzi ze Śląska (1293 rok). Pierwsze wzmianki o pierniku na ziemiach polskich pochodzą z XV wieku. Pojawiły się one najpierw w Gdańsku , a potem we Wrocławiu. W XVI w było już sporo miast, które zajmowały się ich wypiekiem, ale największe ośrodki były w Toruniu i w Norymberdze.
Dopiero pod koniec XVII wieku pierniki zaczęto kojarzyć z Bożym Narodzeniem. Do Ameryki tradycje świątecznych pierniczków przywieźli w 1705 roku Holendrzy. Ciasteczka najpierw wypiekano, żeby zabrać je do przyjaciół i rodziny, aby okazać im wdzięczność i życzliwość. Dzieci zostawiały pierniczki ozdobione czekoladą dla Świętego Mikołaja. I tak narodziła się nowa tradycja świąteczna.
Nazwa piernika pochodzi od słowa pierny, czyli pieprzny, co nawiązywało do ostrych przypraw korzennych. Jest jeszcze jedna legenda, która głosi, że piernikarz Bartłomiej na dwa dni przed wigilią poszedł do piwniczki, gdzie były beczki z ciastem. Po otwarciu jednej z nich poczuł odurzający, korzenny zapach. Ze znalezionego ciasta upiekł 611 pierników, które w wigilię powiesił na choince i zaprosił dzieci do smakowania tego przysmaku wigilijnego.
Tradycja dekorowanych pierników świątecznych pojawiła się w Niemczech w XIX wieku. Wypieki miały wiele kształtów, od serduszek i gwiazdek, po renifery i mikołaje. Pierniczki maczane były w winie i wieszane jako ozdoba na choinkach. W niektórych domach chatki piernikowe zastępowały szopki bożonarodzeniowe.
Pierniki, tradycyjnie oznaczające dobrobyt i luksus, a także słodkie życie, w niektórych częściach Polski są jedną z 12 potraw wigilijnych. Tradycja pieczenia i zdobienia pierniczków przekazywana jest w polskich domach z pokolenia na pokolenie. W tym świątecznym obyczaju biorą udział całe rodziny i sąsiedzi z okolicznych domostw. Praca płynie przy śpiewie piosenek, co jeszcze bardziej podnosi świąteczną atmosferę. Dekorowanie pierników to doskonały sposób na rodzinne spędzenie czasu w oczekiwaniu na święta, sprzyjający zadumie nad tym, z kim możemy podzielić się naszymi tradycjami piernikowymi.
Anna Arwaniti
Dodaj komentarz