Witamina B9. Dlaczego jest taka ważna i gdzie ją znaleźć?
Witamina B9 została odkryta dopiero na początku XX wieku. Po raz pierwszy wydzielono ją z drożdży, a później uzyskano ją także z liści szpinaku. Z tego powodu nadano jej nazwę folianu, od łacińskiego słowa „folium” oznaczającego „liść”. Jaką rolę pełni ten związek w organizmie i w jakich produktach można go znaleźć?
Znaczenie i skutki niedoboru witaminy B9
Witamina B9 występuje w kilku różnych formach. Naturalnie znajduje się w żywności pod postacią folianu, ale istnieje również jej syntetyczna forma powszechnie dostępna w suplementach i dodawana do przetworzonej żywności, czyli kwas foliowy. Wreszcie aktywną formą witaminy B9 w organizmie jest L-metylofolian, znany również jako 5-metylotetrahydrofolian (5-MTHF).
Witamina B9 jest niezbędna do wzrostu komórek, tworzenia DNA i metabolizmu aminokwasów. Jest to bardzo ważne w okresach szybkiego podziału i wzrostu komórek, a więc ma szczególnie znaczenie w życiu płodowym. Dodatkowo witamina ta jest potrzebna do tworzenia czerwonych i białych krwinek, więc jej niedobór może powodować niedokrwistość. Z kolei braki witaminy B9 w czasie ciąży mogą prowadzić do wad wrodzonych mózgu i kręgosłupa u dziecka, zwanych wadami cewy nerwowej.
Najlepsze źródła witaminy B9
Istnieje sporo naturalnych produktów spożywczych – dobrych źródeł witaminy B9. To rośliny strączkowe, w tym fasola edamame, ciecierzyca, warzywa liściaste, takie jak surowy szpinak i szparagi, a także orzeszki ziemne i nasiona słonecznika. Również ekstrakt z drożdży jest wyjątkowo bogaty w witaminę B9, gdyż zawiera jej aż 3786 mikrogramów (μg) w 100 gramach produktu.
Jednak niezdrowy styl życia i źle zbilansowana, niezrównoważona dieta mogą prowadzić do niedoboru witaminy B9 w organizmie. Głównym objawem takiego stanu jest anemia. W takim wypadku konieczna okazuje się suplementacja. Jest ona także niezbędna dla kobiet starających się o dziecko i będących w ciąży. Najlepiej wybrać preparat, który zawiera L-metylofolian, czyli wspomnianą już aktywną formę witaminy B9, która nie wymaga przetwarzania w organizmie i jest od razu dostępna dla wszystkich komórek ciała. Nie zgłoszono żadnych poważnych działań niepożądanych związanych ze spożyciem dużej ilości tego związku, jednak suplement należy przyjmować w dawce zgodnej z poniższą tabelą. Prezentuje ona dzienne spożycie (RDA) witaminy B9 w mikrogramach (μg), zalecane przez Instytut Żywności i Żywienia:
[…] Witamina B9 jest rozpuszczalna w wodzie i nie jest przechowywana w komórkach tłuszczowych. Oznacza to, że organizm nie może stworzyć jej rezerwy, a poziom folianów może stać się niski w ciągu zaledwie kilku tygodni. Objawy niedoborów są często trudne do rozpoznania na pierwszy rzut oka. Obejmują m.in. przewlekłe zmęczenie, drażliwość, duszności, stany zapalne w jamie ustnej czy bladość skóry. Niedobór folianów rozpoznaje się poprzez oznaczenie ich stężenia we krwi. Zazwyczaj robi się to u kobiet w ciąży w ramach badań prenatalnych, ale warto również przeprowadzić diagnozę, jeśli występują opisane wyżej objawy. […]