Zmiana czasu – kiedy zmieniamy czas i kto to wymyślił?

Statystycznie jednym z najczęstszych pytań, jakie zadają sobie osoby pozbawione w związku ze zmianą czasu godziny snu, jest pytanie „Dlaczego”? Dlaczego musimy zmieniać czas dwa razy do roku? Czy nie możemy mieć cały czas tej samej godziny bez względu na ilość światła słonecznego za oknem? Kto na tym zyskuje, a kto traci? Kto wpadł na ten pomysł? I wreszcie: dlaczego tak ważne jest, aby nie robić wówczas przelewów bankowych?

Poniżej najważniejsze informacje, dające odpowiedzi na najbardziej nurtujące pytania dotyczące cyklicznej zmiany czasu, jakiej jesteśmy, chcąc nie chcąc, poddawani.

Zmiana czasu – problem 30 proc. społeczeństwa

Na początek wiadomość, która może okazać się pewnym pocieszeniem – nie tylko Polacy cierpią z powodu zmiany czasu. Może nie jest to dobra wiadomość, ale niektórym świadomość, że nie są w danej sytuacji sami, poprawia nastój. Ze zmianą czasu i jej konsekwencjami musi borykać się 30 proc. wszystkich państw świata, czyli mieszkańcy ok. 70 krajów (co przekłada się na 20 proc. populacji Ziemi). Problem nie dotyczy więc marginalnej części społeczeństwa, ale dla większości przeciwników zmiany czasu to marna pociecha.

Kto wymyślił zmianę czasu?

Zacznijmy od kilku faktów: czas letni to inaczej DST (ang. Daylight Saving Time). Zgodnie z tym, na co wskazuje sama etymologia nazwy, jest to czas umożliwiający zaoszczędzenie letniego światła słonecznego na rzecz dłuższej doby. Za ojca zmiany czasu z zimowego na letni uznaje się Benjamina Franklina. To on jako pierwszy postulował, żeby ludzie kładli się spać później i wstawali wcześniej, co miało pozwolić na zaoszczędzenie cennego źródła światła, a mianowicie świec. Niemałe zasługi mieli na tym polu również William Willet, który nienawidził jazdy konno po zmroku, oraz George Hudson, kolekcjoner rzadkich owadów uaktywniających się po zmroku.

Napisz tekst przy pomocy specjalistów – https://thesisgeek.com/

Jako naród ideę zmiany czasu na letni pierwsi w pełni zaadoptowali Niemcy. Zaczęli oni przesuwać wskazówki zegarków już w 1916 r. W ślad za nimi poszli Brytyjczycy i Amerykanie. Co ciekawe, ci ostatni motywowali zmianę czasu oszczędnością paliwa służącego do produkcji prądu, co nawiązywało do postulatów Franklina.

W Polsce w okresie międzywojennym jedynie raz zmieniono czas – miało to miejsce w 1919 r. Dopiero po wojnie sytuacja się ustabilizowała. Regularnie zaczęto stosować zmianę czasu jako obowiązującą od 1977 r.

Kiedy zmieniamy czas na letni?

Według dyrektywy Unii Europejskiej z 2000 r. czas zmieniamy dwa razy do roku o tej samej porze i tej samej godzinie. Zmiana czasu na letni następuje w ostatnią niedzielę marca o godzinie 1:00 w nocy czasu uniwersalnego.

Zmiana czasu na zimowy

Zmiana czasu na zimowy dokonywana jest w ostatnią niedzielę października o 1:00 czasu uniwersalnego – wówczas wskazówki zegarów przesuwamy o godzinę wstecz i zyskujemy godzinę snu.

Wiele osób zastanawia się nad godziną, którą umownie przyjmuje się jako tę, w której przestawiamy czas. Ta zależy od kraju, w którym przebywamy i jego położenia geograficznego.

Czemu służy zmiana czasu?

Na korzyści związane ze zmianą czasu z zimowego na letni należy patrzeć przede wszystkim z perspektywy globalnej. Faktem jest, że w jej następstwie śpimy o godzinę krócej. Jednak warto pamiętać, że dla krajowej gospodarki jest to znacząca oszczędność prądu, ponieważ dzięki zmianie czasu dłużej wykorzystujemy światło słoneczne.

Nie do końca jest to jednak racjonalny argument. Tak naprawdę w kwestii transportu i funkcjonowania służb oraz instytucji publicznych, takich jak choćby szpitale, straż, policja itp., wiele się nie zmienia – jedna noc związana ze zmianą czasu na letni pociąga ze sobą straty, ale druga, przypadająca na datę zmiany czasu na zimowy, je niweluje. Można powiedzieć, że bilans wychodzi na zero.

Argumenty przytaczane zarówno przez zwolenników, jak i przeciwników zmiany czasu, można mnożyć. Przykładem owej polemiki, żeby nie powiedzieć wojny na argumenty, może być: mniejsza liczba wypadków kontra gorsza koncentracja wśród kierowców z powodu krótszego snu. Oszczędność energii elektrycznej do 5 proc. kontra intensywniejsze korzystanie z klimatyzacji w lecie. Granice w argumentach za i przeciw wyznacza jedynie ludzka kreatywność. Do tej pory jednak zmiana czasu – niezależnie od jej oceny i zasadności – pozostaje faktem, mimo że coraz więcej osób zaczyna poddawać w wątpliwość sensowność takich działań.

Zmiana czasu – czy to ma sens?

Coraz więcej osób zaczyna poddawać w wątpliwość samą ideę zmiany czasu na letni, pytając, czy ma to sens. Zwłaszcza Amerykanie podnoszą larum w tym temacie. Wśród argumentów do zaprzestania cofania lub przyśpieszania wskazówek padają m.in. przesłanki zdrowotne, bowiem według niektórych ekspertów zmiana czasu może prowadzić np. do zaburzeń rytmu serca oraz odczuwalnych problemów ze snem i koncentracją. Z kolei oponenci wskazują na trudności w ruchu lotniczym na całym świecie.

Jeśli mowa o kwestiach praktycznych, z jakimi wiąże się cykliczna zmiana czasu, warto mieć na uwadze, iż w przypadku usług bankowych następuje godzinna przerwa w świadczeniu usług. Dlatego w tym czasie warto powstrzymać się od wykonywania różnego rodzaju transakcji finansowych.

Co jakiś czas w debacie publicznej powraca temat zaprzestania nerwowego oczekiwania na przestawianie wskazówek dwa razy w roku, położenia kresu wątpliwościom dotyczącym tego, kiedy i której należy przestawić zegarki, oraz jałowym dyskusjom nad zasadnością zmiany czasu. Jednak na tę chwilę nie ma odpowiednich regulacji, więc w dalszym ciągu co sześć miesięcy czeka nas – dla jednych korzystna, dla innych nie – zmiana.