OB – odczyn Biernackiego. Do czego służy wskaźnik opadania erytrocytów?

Odczyn Biernackiego to jedno z podstawowych badań laboratoryjnych. Dla jego określenia używa się również nazw opad Biernackiego lub wskaźnik opadania erytrocytów. Powszechne jest też stosowanie skrótu OB. Sprawdź, co oznacza jego obniżona lub podwyższona wartość.

Co to jest odczyn Biernackiego?

Odczyn Biernackiego to rodzaj badania laboratoryjnego z krwi, w którym dokonuje się oceny drogi opadania erytrocytów (czerwonych krwinek) w krwi niekrzepnącej w czasie 1 godziny. Parametr ten odkryty został przez Edmunda Biernackiego – polskiego patologa, choć za granicą spotkać się można z określeniami test Westergrena czy test Fåhræusa-Westergrena od nazwisk badaczy, którzy zajmowali się później badaniami nad OB. Odczyn Biernackiego to wskaźnik powszechnie wykorzystywany w diagnostyce medycznej. Do przeprowadzenia oceny OB potrzebna jest niewielka ilości krwi. Jednak z uwagi na to, że zaburzenia jego poziomu występują w przebiegu wielu patologii, jest badaniem niecharakterystycznym.

Jakie są normy dla odczynu Biernackiego?

Normy dla odczynu Biernackiego przedstawiają się następująco:

• noworodki – 1–2 mm,
• niemowlęta – 11–22 mm,
• dzieci i dorośli w wieku do 60 lat – 3–15 mm dla kobiet, 1–10 mm dla mężczyzn,
• dorośli w wieku powyżej 60 lat – 3-20 mm dla kobiet, 1–15 mm dla mężczyzn [1].

Jakie są przyczyny podwyższonego OB?

Przyspieszone opadanie czerwonych krwinek obserwuje się fizjologicznie podczas krwawienia miesiączkowego, połogu oraz od około 10 tygodnia trwania ciąży. Podwyższony odczyn Biernackiego występuje w przebiegu takich patologii stanu zdrowia jak m.in.:

• niedokrwistość (spadek liczby krwinek czerwonych i/lub poziomu hemoglobiny, czyli zawartego w nich białka),
• stany zapalne, jak ostre i przewlekłe zakażenia typu zapalenie płuc, kiła, borelioza, gruźlica, choroba reumatyczna, kolagenozy, m.in. reumatoidalne zapalenie stawów,
• choroby nowotworowe, jak szpiczak mnogi (nowotwór układu krwiotwórczego), lite guzy,
• zaburzenia pracy tarczycy w postaci niedoczynności i nadczynności,
• marskość wątroby (włóknienie miąższu, które niszczy strukturę tego narządu),
• zespół nerczycowy (nadmierna utrata białka z moczem).

Przyspieszone opadanie czerwonych krwinek występuje również w przypadku złamań i urazów, zabiegów operacyjnych czy martwicy tkanek, jak przykładowo ta powstała w wyniku zawału mięśnia sercowego.

Jakie są przyczyny obniżonego OB?

Obniżone opadanie czerwonych krwinek towarzyszyć może takim patologiom stanu zdrowia jak m.in.:

• przewlekła niewydolność krążenia (zmniejszenie przepływu krwi przez organizm),
• zaburzenia erytrocytów w przebiegu czerwienicy prawdziwej (wzrost liczby czerwonych krwinek, płytek krwi i granulocytów) czy ciężkich postaci niedokrwistości sierpowatokrwinkowej (choroba wrodzona, która charakteryzuje się złą budową hemoglobiny),
• malaria (pasożytnicza choroba spowodowana przez pierwotniaka Plasmodium),
• niektóre alergie,
• krioglobulinemia (tzw. plamica, charakteryzuje się występowaniem w osoczu patologicznych białek),
• niedobór fibrynogenu, czyli białka uczestniczącego w krzepnięciu krwi.

H. Bomski, Podstawowe laboratoryjne badania hematologiczne, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1995.