Kwas moczowy jest to organiczny związek chemiczny stanowiący jeden z końcowych produktów przemiany materii. Powinien być wydalony głównie przez nerki (ok. 70%) i w mniejszym stopniu przez jelita (ok. 30%). Podwyższony kwas moczowy skutkuje wytrąceniem kryształków moczanu sodu, które są przyczyną miejscowych stanów zapalnych, uszkodzenia stawów i napadów dny moczanowej. Nadmierne nagromadzenie kwasu moczowego nazywamy hiperurykemią.
Występowanie dny moczanowej wiąże się z predyspozycjami metabolicznymi, podwyższonym standardem życia, nieodpowiednią dietą, nadwagą, niską aktywnością fizyczną oraz z przyjmowaniem leków podwyższających poziom kwasu moczowego we krwi takich jak antybiotyki czy leki moczopędne (diuretyki). Dna moczanowa najczęściej zajmuje stawy. Objawy to ataki silnego bólu, obrzęk i ograniczenie ruchomości stawu. W stadium zaawansowanym dochodzi do nieodwracalnych uszkodzeń narządu ruchu, do zajęcia innych narządów, uszkodzenia nerek i tworzenia guzków dnawych w tkankach miękkich.
Dna moczanowa dotyka od 1 do 2% ludzi, głównie mężczyzn w średnim i starszym wieku, u kobiet rozwija się po menopauzie. Częstość występowania schorzenia związana jest ze wzrastającym poziomem życia, z chorobami cywilizacyjnymi, z otyłością i z dietą sprzyjającą hiperurykemii. Dna moczanowa często przez długi czas przebiega bezobjawowo.
Pierwszym objawem jest ostry atak choroby, ostry ból jednego lub kilku stawów, objawy stanu zapalnego, osłabienie, gorączka. Zwykle skóra wokół stawu jest zaczerwieniona, nadmiernie ucieplona i obrzęknięta. Ataki dny moczanowej najczęściej występują rano, po obfitym posiłku, po alkoholu, po dużym wysiłku fizycznym i po urazie (np. operacyjnym). Nieleczone zwykle ustępują samoistnie po okresie około 3 tygodni.
Nieleczona dna moczanowa prowadzi do dny przewlekłej, dlatego konieczna jest wizyta u specjalisty. Do rozpoznania schorzenia najczęściej wystarczają wyniki badań laboratoryjnych, kilkukrotne oznaczenie stężenia kwasu moczanowego we krwi i dobowej utraty kwasu moczowego wraz z moczem. Badaniem, które jednoznacznie potwierdza rozpoznanie dny moczanowej, jest ocena płynu stawowego pod mikroskopem i stwierdzenie obecności kryształów moczanu sodu. Badania pomocnicze to zdjęcia RTG i USG stawów. Rozpoznanie dny moczanowej jest wskazaniem do poszukiwania zaburzeń, towarzyszących.
Kluczową rolę w leczeniu dny moczanowej odgrywa zmiana sposobu życia i odpowiednia dieta, która często wystarcza do utrzymania stężenia kwasu moczowego na prawidłowym poziomie. W Szpitalu Carolina (Medical Center) dyplomowani dietetycy pomogą w opracowaniu właściwej diety w przebiegu dny moczanowej i schorzeń współistniejących. Osoby z podwyższonym poziomem kwasu moczowego mogą zakupić aparat do samodzielnego, codziennego, domowego pomiaru stężenia i dostosowania diety. Gdy postępowanie takie jest się mało skuteczne, konieczne jest włączenie farmakoterapii lekami zmniejszającymi wytwarzanie i lekami zwiększającymi wydalanie kwasu moczowego. Czasami konieczne jest leczenie powikłań dny moczanowej.
Straszna choroba mój dziadek na nią cierpiał przez 20 lat