Rozwój cywilizacyjny związany z wciąż postępującą globalizacją pociąga za sobą wzrost oczekiwań społeczeństwa wobec oferentów usług, w tym służby zdrowia. Znaczenie jakości usług medycznych jest jednym z najważniejszych czynników w procesie leczenia i walki o życie chorego. Definicja jakości w opiece zdrowotnej jest dość złożona. Zaczyna się od dostarczenia świadczenia kierowanego indywidualnie do potrzeb danego pacjenta, a kończy na skuteczności jej działania. Współczesne realia pokazują, że usługi medyczne to jeden z najbardziej pożądanych przez społeczeństwo aspektów życia.
Zakres ochrony zdrowia obejmuje wszelkie działania, mające na celu zapobieganie chorobom, jak również ich leczenie, w tym utrzymanie rozwoju psychicznego, fizycznego oraz społecznego człowieka, przedłużanie życia, a także zapewnienie właściwego i zdrowego rozwoju następnym pokoleniom. Ogromne znaczenie dla poprawy zdrowia i życia społeczeństwa ma wczesne wykrywanie chorób i leczenie zapobiegające ich dalszemu rozwojowi, czy redukujące ich skutki do minimum. Ważnym czynnikiem jest odpowiednio dobrana rehabilitacja oraz zakres opieki medyczno-społecznej w przypadku osób niepełnosprawnych, czy nieuleczalnie chorych.
Niemal każdy człowiek przynajmniej raz w życiu korzystał ze świadczeń opieki zdrowotnej. Celem placówek medycznych jest oferowanie jak najlepszej jakości usług tak, aby przyciągnąć jak największą liczbę potencjalnych klientów (pacjentów). Ma to wpływ na sprawne funkcjonowanie, jak również pełne wykorzystanie kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia. Ustawa regulująca przepisy dotyczące jakości, a także coraz większe oczekiwania pacjentów wymuszają wzrost poziomu usług oferowanych przez placówki medyczne. Wiele zakładów opieki zdrowotnej świadczy usługi na naprawdę najwyższym poziomie. Nie łatwo ocenić i zanalizować świadczenia zdrowotne, ponieważ kryteria oceny są bardzo zróżnicowane. W przypadku szpitali głównym celem świadczenia usług jest uzyskanie maksymalnych zysków. W ich skład wchodzą zarówno zyski wymierne przekładające się na sukces finansowy placówki szpitalnej, jak też korzyści dla świadczeniobiorcy indywidualnego i społeczeństwa lokalnego w obszarze, w którym działa zakład opieki zdrowotnej. W przypadku szpitali, jakość zarządzania placówką jako przedsiębiorstwem ma ścisły związek z wielkością nakładów, które trzeba ponieść dla zagwarantowania jak najlepszej jakości usług w stosunku do osiągniętych przez dany szpital zysków.
Świadczeniobiorcy ubezpieczonemu przez NFZ zależy przede wszystkim na szybkim powrocie do zdrowia, jak też wstrzymania postępującej choroby i dalszego życia na możliwie najwyższym poziomie. Świadczenie takich profesjonalnych usług podnosi renomę szpitala i zwiększa zaufanie klientów, co prowadzi do ich ponownego skorzystania z usług placówki w razie potrzeby. Napływ nowych pacjentów, zachęconych dobrą opinią szpitala generuje kolejne koszty, ale jednocześnie daje mu adekwatny przychód. Kontrakt z NFZ wiąże się jednak z wykonaniem konkretnej liczby świadczeń, co nie zawsze stwarza możliwości ich pełnej realizacji. Renomowane placówki często wykonują usługi, których koszty NFZ nie zawsze może zapłacić. Naraża to placówkę na straty finansowe.
Inaczej kształtują się usługi szpitali w pełni komercyjne. Wysoka jakość ma ścisły związek z ich renomą i tym samym z większymi korzyściami materialnymi. Szpital jest przedsiębiorstwem działającym w ustanowionych warunkach i zmuszony jest do konkurowania, a także kooperacji z innymi podmiotami świadczącymi takie same usługi. Płatnicy usług medycznych mają konkretne wymagania.
Usługi medyczne mają ogromny udział i znaczenie w życiu każdego człowieka. Dla najwyższego dobra pacjentów powinny być one wykonywane przy użyciu najlepszego sprzętu w odpowiednio przystosowanym do tego miejscu, przez wykwalifikowany i właściwie przeszkolony personel. Najwyższa jakość świadczenia usług zdrowotnych zmniejsza do minimum ryzyko trwałego uszczerbku na zdrowiu, czy też utratę życia pacjenta.
Istotne znaczenie w podnoszeniu jakości funkcjonowania placówek medycznych ma odpowiednia opieka pielęgniarska i świadomość personelu medycznego, w tym monitorowanie wszelkich zdarzeń niepożądanych takich jak zakażenia szpitalne oraz opracowywanie i wprowadzanie programów ich zapobiegania. Dotyczy to wszystkich zakładów na obszarze całego kraju. Kontrolę sprawują wszelkie instytucje nadrzędne, eksperci oraz organizacje pozarządowe, których zadaniem jest certyfikowanie wytwórców wyrobów usług. W przypadku licencjonowania dotyczy ono zarówno publicznych jak i prywatnych placówek opieki medycznej i ma na celu zwiększenie efektywności świadczenia usług, ponad to zmniejsza koszty. Istotne znaczenie ma rekomendacja czyli zestaw zaleceń i wytycznych określających świadczenia. Certyfikaty mają poświadczyć najwyższą jakość danych usług.
Bardzo ważnym czynnikiem w podnoszeniu jakości usług medycznych jest odpowiednia rehabilitacja chorych. W tym segmencie na obniżoną jakość usług wpływa brak dostępności i wciąż rosnące kolejki w dostępie do personelu i miejsc rehabilitacyjnych. Liczba oczekujących pacjentów stale rośnie. Wina stoi również po stronie pacjentów zapisujących sie do kilku lekarzy jednocześnie, ponad to lekarze niejednokrotnie wystawiają skierowania tym pacjentom, którym rehabilitacja nie jest potrzebna. Wynika to m.in. z nie wyraźnie postawionej diagnozy, dotyczy to np: pacjentów z nowotworami, które wywołują bóle kręgosłupa, przez co są oni błędnie kierowani na masaże. Rehabilitacja stanowi część leczenia, a środków na nią wciąż nie wystarcza. Duży odsetek poszkodowanych osób oczekuje na rehabilitację po wypadkach komunikacyjnych, których liczba również jest wysoka. Część rekonwalescentów to ofiary wypadków przy pracy, czy też różnych chorób cywilizacyjnych.
Problemem ten jest dość zróżnicowany w obrębie całego kraju. Są miejsca w Polsce, gdzie znacznie trudniej skorzystać z pomocy rehabilitacyjnej niż np: w województwie mazowieckim. Duży problem stanowił dawniej brak regulacji dotyczących zawodu fizjoterapeuty. Odnotowano przypadki, kiedy zakład fizjoterapii prowadziły osoby nie posiadające odpowiednich uprawnień, co niesie za sobą poważne konsekwencje niebezpieczne dla zdrowia pacjenta. Uszkodzenia spowodowane niewłaściwie wykonywanymi masażami mogą doprowadzić nawet do trwałego kalectwa. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 9 maja 2017 roku zmieniły się świadczenia gwarantowane z zakresu rehabilitacji leczniczej.
Wśród zewnętrznych metod dotyczących zapewnienia wysokiej jakości świadczeń najskuteczniejszą jest akredytacja. Jest to formalne oświadczenie, które wydaje jednostka upoważniona. Jej celem jest potwierdzenie kompetencji danej osoby, jednostki lub organizacji do wykonywania określonych zadań, co bezpośrednio przekłada się na bezpieczeństwo pacjentów. Wymogi standardów akredytacji reprezentują bardzo wysoki, jednak możliwy do osiągnięcia poziom. Każda pojedyncza placówka taka jak szpital może samodzielnie dokonać oceny poziomu swojego funkcjonowania, porównując się z wzorcami właściwego postępowania określonego przez standardy akredytacyjne. Świadomość swoich słabych stron daje takim placówkom możliwość ich poprawy i dalszego rozwoju usług na wyższym niż dotąd poziomie. Zakłady opieki zdrowotnej działające na najwyższym poziomie otrzymują akredytację, którą nadaje Krajowa Rada Akredytacyjna. Według danych Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia w Polsce certyfikat akredytacyjny posiada obecnie 191 szpitali.
Dobrym pomysłem na zaangażowanie w działania zwiększające jakość usług medycznych są wszelkiego rodzaju konkursy skierowane do podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych. Celem takich konkursów może być poprawa funkcjonowania podmiotów POZ, a także jakości wszelkich świadczeń zdrowotnych, realizowanych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.
Dobro pacjenta powinno stanowić wyzwanie dla wszelkich podmiotów oferujących usługi zdrowotne. To właśnie pacjenci, jak też świadczone usługi są sensem działania tych placówek. W ostatnim czasie znacznie mocniej podkreśla się istnienie wpływu aspektu ekonomicznego, często wypierającego aspekt społeczny i etyczny na polu opieki zdrowotnej. Do niedawna w Polsce kwestię jakości usług medycznych regulowała ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 roku – o zakładach opieki zdrowotnej. Obecnie zagadnienie to reguluje ustawa o działalności leczniczej z dnia 15 kwietnia 2011 r., która weszła w życie z dniem 1 lipca 2011 roku. Nadal trwają prace nad projektem ustawy o jakości w ochronie zdrowia. Wysoki poziom świadczonych usług medycznych ma kluczowe znaczenie dla wszystkich klientów na rynku świadczeń zdrowotnych, a także dla podmiotów realizujących te zadania oraz dla płatnika.
Zachowanie równowagi pomiędzy nakładami, a przychodami w dążeniu do maksymalizacji poziomu świadczonych usług medycznych stanowi źródło sukcesu dla całego systemu ochrony zdrowia. Polski system zdrowotny przechodzi okres transformacji, a nowe uregulowania prawne niosą ze sobą kolejne wyzwania, determinujące do podejmowania działań na drodze do jakości świadczonych usług. To sposób na wypracowanie odpowiednich i najefektywniejszych zasad postępowania w zakresie zarządzania placówkami medycznymi.
przygotowała Aldona Rogulska
Dodaj komentarz