Tryb wykluczenia wykonawcy, który kłamie w kwestii spełniania warunków udziału

W przetargu nieograniczonym poniżej progów unijnych wpłynęły dwie oferty. Wykonawca z drugiej pozycji rankingowej wykazał, że podmiot, który wygrał przetarg, nie spełnia warunku doświadczenia. Co powinien w takiej sytuacji zrobić zamawiający?

Pytanie

W przetargu nieograniczonym poniżej progów unijnych wpłynęły dwie oferty. Wykonawca z pierwszej pozycji rankingowej został wezwany do złożenia dokumentów na potwierdzenie spełnienia warunku doświadczenia. Złożył je i wybrano jego ofertę. Wykonawca z drugiej pozycji rankingowej poinformował zamawiającego i skutecznie wykazał, że wybrany podmiot nie spełnia warunku. Zamawiający, po weryfikacji dokumentów, podzielił stanowisko tego wykonawcy. Czy należy wezwać wybranego oferenta do wyjaśnień, a potem zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp – do złożenia prawidłowych dokumentów, czy też wykluczyć go z postępowania za składanie nieprawdziwych informacji?

Wyjaśnienie

Zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 16 z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, który w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy przedstawieniu informacji, że nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału w postępowaniu lub obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria selekcji lub który zataił te informacje bądź nie jest w stanie przedstawić wymaganych dokumentów.

Stosownie zaś do art. 24 ust. 1 pkt 17 wykluczeniu podlega także wykonawca, który w wyniku lekkomyślności lub niedbalstwa przedstawił informacje wprowadzające zamawiającego w błąd i mogące mieć istotny wpływ na decyzje w postępowaniu.

Jednak przed podjęciem ewentualnej decyzji o wykluczeniu wykonawcy zamawiający powinien wyjaśnić zaistniałą sytuację. Ustawodawca w art. 26 ust. 4 ustawy Pzp wprowadził bowiem obowiązek wezwania wykonawcy do wyjaśnień w zakresie przedłożonych przez niego dokumentów. Opierając się jedynie na dowodach drugiego wykonawcy, zamawiający nie dałby szansy pierwotnie wybranemu oferentowi obronić się poprzez przedstawienie swoich dokumentów lub wyjaśnień. Dopiero po takiej czynności, która zapewni równe traktowanie wykonawców, zamawiający mógłby wezwać do uzupełnienia dokumentów lub też zdecydować się na wykluczenie wykonawcy z postępowania.

Jak wskazała Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku 14 marca 2017 r. (sygn. akt KIO 348/17):

„Dla zastosowania normy art. 24 ust. 1 pkt 16 ustawy muszą zajść

następujące przesłanki:

1. przedstawienie informacji przez wykonawcę niezgodnej z rzeczywistością,
2. informacja ta wprowadziła w błąd zamawiającego,
3. błąd ten polegał na przyjęciu przez zamawiającego, że wykonawca nie podlega wykluczeniu,
4. przedstawienie informacji musi być wynikiem zamierzonego działania (winy umyślnej)

lub rażącego niedbalstwa (kwalifikowanego stopnia winy nieumyślnej).

(…) Przepis art. 24 ust. 1 pkt 17 ustawy dla jego zastosowania wymaga zaistnienia kumulatywnie następujących przesłanek:

1. przedstawienie informacji przez wykonawcę niezgodnej z rzeczywistością,
2. informacja ma mieć istotny wpływ na decyzje podejmowane przez zamawiającego,
3. informacja ta wprowadziła w błąd zamawiającego,
4. przedstawienie informacji musi być wynikiem lekkomyślności lub niedbalstwa”.

Z kolei w wyroku z 12 maja 2017 r. (sygn. akt KIO 836/17) KIO wskazała:

„Odnosząc się do tak zakreślonych ram sporu za pierwszorzędne należy uznać dokonanie wykładni art. 24 ust. 1 pkt 16 Pzp. Zgodnie z powołanym przepisem z postępowania o udzielenie zamówienia zamawiający wyklucza wykonawcę, który w wyniku zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy przedstawieniu informacji, że wykonawca nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału w postępowaniu lub obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria selekcji, lub który zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić wymaganych dokumentów.

W celu wykluczenia wykonawcy z postępowania na podstawie ww. przepisu Zamawiający jest zobowiązany każdorazowo zbadać, czy w okolicznościach danej sprawy, ziściły się przesłanki zastosowania art. 24 ust. 1 pkt 16 Pzp”.

Wobec powyższego, przed podjęciem decyzji o ewentualnym wykluczeniu, jak już wyżej wskazano, istotne jest wyjaśnienie sytuacji z wykonawcą. Gdyby na skutek przedłożonych wyjaśnień okazało się, że wobec wykonawcy nie zachodzą przesłanki wykluczenia wskazane w art. 24 ust. 1 pkt 16 lub 17 ustawy Pzp, to w takim przypadku zamawiający powinien wezwać go do uzupełnienia stosownych dokumentów na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp.

Podstawa prawna

• art. 24 ust. 1 pkt 16-17, art. 25 ust. 1, art. 26 ust. 3 i 4 ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1986 ze zm.),
• wyrok KIO z 12 maja 2017 r. (sygn. akt KIO 836/17),
• wyrok KIO z 14 marca 2017 r. (sygn. akt KIO 348/17).

Marta Mikulska-Nawacka – doświadczony praktyk w zakresie stosowania ustawy Pzp przez jednostki zamawiające, autorka porad i komentarzy praktycznych z zakresu zamówień publicznych, stała współpracowniczka Portalu Zamówienia Publiczne www.portalzp.pl

Dlaczego potrzebuję Kontroli dostępu w moim budynku?