Choinka – drzewo, które tworzy magię świąt

Trudno nam wyobrazić sobie święta Bożego Narodzenia bez choinki. Czekają na nią duzi i mali, a blask zawieszonych na niej ozdób i lampek tworzy niepowtarzalną atmosferę. Skąd wzięła się tradycja ozdabiania drzewka, która tak silnie wpisuje się w bożonarodzeniowe zwyczaje? Jaką niesie symbolikę?

Trudno dokładnie określić, kiedy iglaste drzewko zaczęło kojarzyć się z obchodami świąt Bożego Narodzenia. W wielu religiach drzewo iglaste było symbolem życia, odradzania się i trwania. Istnieją próby biblijnego uzasadnienia zwyczaju występowania bożonarodzeniowego drzewka, brak jednak jednoznacznych źródeł rękopiśmiennych. Na jednym z miedziorytów Cranacha Starszego (XVI w.) w kontekście żłóbka rozpoznajemy drzewko jodłowe ozdobione gwiazdą i świeczkami.

Ozdabianie choinki w historycznych źródłach

W następnych wiekach świadectwa historyczne potwierdzają występowanie choinki, dekorowanej w 24 grudnia, nawet w mieszkaniach prywatnych. W XIX w. zwyczaj ozdabiania choinki stał się powszechny zwłaszcza w mieszczańskich rodzinach niemieckich i austriackich. Później zwyczaj ten przyjął się także w pozostałych krajach, zarówno w rodzinach katolickich, jak i protestanckich.

Choinkowa symbolika

W XIX w. na szczycie drzewka zaczęto umieszczać gwiazdę betlejemską, która nawiązuje do gwiazdy prowadzącej mędrców do nowo narodzonego Jezusa. Zawieszanie jabłek może odwoływać się do biblijnego jabłka Adama i Ewy. Oświetlenie choinkowe wskazuje zapewne na Chrystusa, który przyszedł na świat jako światło, a zielone drzewko iglaste symbolizuje prawdopodobnie Chrystusa – „źródło wszelkiego życia”.

Od pierników i orzechów po bombki

W Polsce choinka pojawiła się dopiero w XIX w. za sprawą kolonistów niemieckich osiedlających się na naszych terenach podczas zaborów. Później zwyczaj ten przyjęty został przez polskich mieszczan i inteligencję. Na wsi choinki pojawiły się dopiero w okresie międzywojennym (Polska Południowa i Centralna). Początkowo przystrajano je ozdobami naturalnymi: jabłkami, piernikami, orzechami, ozdobami ze słomy i papieru. Z czasem sztuczne bombki i dekoracje wyparły jednak ten piękny zwyczaj.

Udostępnij