Jak podaje amerykańska telewizja CNN, oficjalne statystyki potwierdzają już, że recesja w strefie euro stała się faktem. Na przełomie lat 2022 i 2023 rosnąca inflacja zmniejszyła wydatki konsumenckie, a jednocześnie rządy musiały ograniczać wydatki budżetowe. Były to główne przyczyny kurczenia się gospodarki w 20 krajach, które korzystają ze wspólnej waluty. Są to dane Eurostatu opracowane na podstawie najnowszych wyliczeń i różnią się na niekorzyść od publikowanych jeszcze w maju.
W pierwszych trzech miesiącach tego roku PKB w strefie euro zmniejszył się o 0,1 procenta w porównaniu z poprzednim kwartałem. Jednocześnie w ostatnim kwartale 2022 roku PKB zmalał również o 0,1 procenta w porównaniu do poprzedniego kwartału. Oznacza to spadek PKB przez kolejne 2 kwartały, co uznaje się za tzw. techniczną recesję. Spadek PKB w I kwartale był zaskoczeniem dla analityków, którzy jeszcze kilka tygodni temu pisali o niewielkim wzroście w strefie euro.
Recesja nie dotknęła jednak całej Unii Europejskiej. W ostatnim kwartale 2022 roku wzrost w całej UE wyniósł 0,1 procenta w porównaniu z poprzednim kwartałem, zaś w pierwszym kwartale 2023 roku zwiększył się kwartał do kwartału o 0,1 proc.
jedną z przyczyn recesji podaje się spadek wydatków konsumpcyjnych spowodowany rosnącą inflacją i podnoszeniem stóp procentowych. Inflacja spowodowała spadek realnych dochodów, co przełożyło się na mniejszą siłę nabywczą gospodarstw domowych.
Do nagłego wzrostu inflacji doszło na początku 2022 roku po rozpoczęciu wojny na Ukrainie i związanego z nim znacznego zwiększenia się cen energii. Mimo spowolnienia inflacji ceny w maju były wyższe o 6,1 procenta w porównaniu maja 2022 roku. Inną przyczyną recesji jest gwałtowny spadek wydatków rządowych.
Na skutek recesji – komentuje CNN – Unia Europejska pozostała pod względem gospodarczym w tyle za Stanami Zjednoczonymi. Tam wzrost gospodarczy wyniósł w I kwartale tego roku 0,3 procenta w porównaniu z poprzednim kwartałem, zaś w IV kwartale 2022 roku 0,6 proc.
Słabe dane całej strefy euro związane są ze słabymi danymi napływającymi z gospodarki niemieckiej, największej w Unii Europejskiej. Niemiecki PKB zmniejszył się w pierwszych 3 miesiącach roku o 0,3 procenta kwartał do kwartału. Wcześniej szacowano, że niemiecki PKB pozostał na niezmienionym poziomie. Na wyniki strefy euro wpłynęły również dane z Irlandii.
Dane z gospodarki mogą wpłynąć na decyzje Europejskiego Banku Centralnego dotyczące stóp procentowych. Chociaż inflacja trzykrotnie przewyższa cel inflacyjny, to dalsze podnoszenie stóp może uderzyć w gospodarkę – pisze CNN.
Nie wiadomo, jak długo utrzyma się recesja. Niemiecka telewizja Deutsche Welle pisze na swoim portalu, że przewidywania na najbliższy rok dla gospodarki naszego zachodniego sąsiada nie są optymistyczne. Z powodu inflacji maleją tam realne wydatki konsumpcyjne. Choć produkcja przemysłowa rośnie, między innymi dzięki zniesieniu restrykcji pandemicznych w Chinach, to okazuje się to za mało, by uniknąć recesji.
Nie wszystkie kraje strefy euro przeżywają recesją – pisze Deutsche Welle. PKB Luksemburgu zwiększył się o 2 procent kwartał do kwartału, zaś Portugalii o 1,6 proc. Z drugiej strony w Irlandii spadek wyniósł aż 4,6 procenta, a na Litwie 2,1 procenta. Na Spadek PKB Irlandii miał wpływ spadek sprzedaży zarejestrowanych tam spółek, które korzystały przez lata z udogodnień podatkowych i przenosiły na Zieloną Wyspę swoje siedziby.
Optymistyczne dane nadchodzą natomiast z unijnego rynku pracy, który wydaje się odporny na spadek PKB. Bezrobocie jest na najniższym poziomie od 1999 roku i w marcu wyniosło 6,5 proc.
Według najnowszych danych Eurostatu polska gospodarka zaliczyła duży spadek w ostatnim kwartale 2022 roku (-2,3 proc.) natomiast w pierwszym kwartale 2023 roku zanotowała gwałtowne odbicie (3,8 proc. wzrostu) i był to największy kwartalny wzrost PKB w całej Unii. Trzeba jednak dodać, że stanowił on w dużej mierze nadrabianie spadku z poprzedniego kwartału. Podobnie wysoki wzrost w Luksemburgu stanowił nadrabianie strat z poprzedniego kwartału.
Spośród krajów całej Unii Europejskiej w technicznej recesji obok Niemiec znajdują się: Estonia, która notuje kwartalny spadek PKB od początku 2022 roku, Irlandia, Litwa i Węgry. Z recesji w I kwartale wyszły natomiast: Czechy, które zanotowały zerowy wzrost gospodarczy oraz Finlandia.
Prognozy gospodarcze dla świata na ten rok nie wyglądają optymistycznie. Nie wszędzie jednak problemy gospodarcze będą odczuwane tak samo. Z wielkich gospodarek szybko rozwijać się będą Indie i Chiny, natomiast statystyki pokazują, jak bardzo gospodarka Unii Europejskiej podatna jest na zawirowania na świecie.
Wojciech Ostrowski
Niestety Unia już się zwija