Salome – tajemniczy thriller w Teatrze Wielkim

„Salome” jest utworem z początku XX wieku. Libretto tej opery opiera się na doskonałej sztuce Oscara Wilde’a, a muzykę napisał jeden z najwybitniejszych kompozytorów przełomu XIX i XX wieku – Ryszard Strauss. „Salome” została wystawiona po raz pierwszy w drezdeńskiej Semperoper 9 grudnia 1905 r.

Opera Salome odniosła wielki sukces pomimo fatalnego przyjęcia przez krytykę. W 1906 r. „Salome” wystawiono m.in. w mediolańskiej La Scali, gdzie premierę prowadził Arturo Toscanini. W 1907 r. „Salome” wystawiono także w Warszawie i w Metropolitan Opera, gdzie mimo protestów publiczności zdjęto ją z afisza po premierze z przyczyn obyczajowych. Wszędzie towarzyszyła jej atmosfera skandalu, a zarazem ogromne zainteresowanie publiczności.

Gustav Mahler po obejrzeniu berlińskiego przedstawienia „Salome” napisał w liście do żony: „Jestem przekonany, że to jedno z największych arcydzieł naszych czasów”. – Modernistyczna „Salome” Ryszarda Straussa to jedno z najbardziej przełomowych dzieł w historii opery – mówi Waldemar Dąbrowski, dyrektor Teatru Wielkiego. – 11 lat temu wyreżyserował ją w warszawskim Teatrze Wielkim Czech Martin Otava, teraz ta niezwykle erotyczna opera o kobiecej fascynacji seksualnej, o związku miłości i śmierci wróciła do nas w inscenizacji Trelińskiego jako przeniesienie jego spektaklu zrealizowanego w 2014 r. w Narodnim Divadle w Pradze.

„Salome” uchodzi za najpotężniejsze obok „Elektry” dzieło Richarda Straussa.

To opowieść o rodzinie skrywającej mroczne, fascynujące i bolesne tajemnice. Pokazuje relacje między ojczymem Herodem, jego przybraną córką Salome oraz pożądającą władzy matką Herodiadą. Ten rodzinny dramat jest zarazem tragedią wiary, rozpaczy, lęku i bezradności, w której grę toczą tytułowa bohaterka i prorok.

Gra toczy się także między Salome a Herodem, jej perwersyjnym ojczymem, żyjącym w nieustannym lęku przed śmiercią i nieprawdopodobnym żądaniem Salome, która chce dostać na srebrnej tacy głowę proroka. Dzieło Richarda Straussa to mocna, zmysłowa i tajemnicza kompozycja. Treliński w spójny sposób przenosi ją na scenę operową, interpretując współczesnym językiem. To precyzyjny portret psychologiczny każdej postaci i głęboka refleksja nad relacjami, które je łączą, a zarazem dzielą. Jest to niebezpiecznie fascynujący thriller psychologiczny, pogłębiony warstwą wizualną, który koncentruje się na skomplikowanych zależnościach międzyludzkich.

Nowoczesna, urywana narracja to znak autorskiego stylu Mariusza Trelińskiego, którego realizacje są nieoczywiste, niedosłowne, niedookreślone.

Taka jest też „Salome” w jego reżyserii. To seria wystudiowanych obrazów i wizji świata. Świata tylko pozornie stabilnego, nad którym wisi zagrożenie uwidaczniające już pierwsze ślady tragedii. Strauss stworzył dzieło stanowiące przełom w muzyce początku XX wieku. Dzisiaj „Salome” uznaje się za jeden z najważniejszych utworów, które otworzyły drogę do wielkich przemian kulturowo-artystycznych ubiegłego wieku. To jedna z najczęściej wystawianych oper na scenach całego świata.

Anna Arwaniti